Siła od zawsze cieszyła się uznaniem wśród obywateli wielu krajów. Tym niezwykłym przymiotem ludzie obdarzali swoich bohaterów, tworząc na ich temat legendy, opowieści i eposy.
W Rosji rozwój siły osiągano dzięki różnorodnym (czasem bardzo oryginalnym i unikalnym) ćwiczeniom, takim jak przenoszenie bali, kamieni, podnoszenie worków zboża, kowadeł, odważników i wielu innych przedmiotów. Sporo emocji dostarczały turnieje i zawody organizowane podczas świąt ludowych i festynów. Popularne były walki na pięści, zapasy oraz podnoszenie ciężarów – rozrywki szczególnie lubiane przez zwykłych ludzi.
Niektóre z ludowych zabaw o charakterze siłowym przeniknęły później do objazdowych cyrków. Na arenach występowali atleci, zadziwiający widzów swoją niezwykłą siłą. W programie ich występów znajdowały się złożone ćwiczenia siłowe, żonglerka odważnikami i kulami armatnymi. Często odbywały się także turnieje zapasów z udziałem „tajemniczych” mistrzów, które przyciągały rzesze widzów dzięki sensacyjnym nazwom. Cyrk odegrał dużą rolę w popularyzacji wielu ćwiczeń siłowych, w tym również ćwiczeń z odważnikami.
Kettlebell Sport jako rodzaj podnoszenia ciężarów pojawił się w Rosji pod koniec XIX wieku. 10 sierpnia 1885 roku podjęto decyzję o utworzeniu w Petersburgu pierwszego klubu miłośników zapasów i ćwiczeń siłowych. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był znany petersburski lekarz Władysław Krajewski. Podczas swoich podróży po Europie zgłębiał on metody treningu wybitnych atletów, poznawał wyposażenie sal treningowych i, przy wsparciu przedstawicieli postępowej inteligencji, założył wspomniany klub.
Wiedzę i doświadczenie, które zdobył, Krajewski hojnie przekazywał swoim uczniom. Miłośnikom podnoszenia ciężarów dobrze znane jest nazwisko Iwana (Wujka Wani) Lebiediewa, aktywnego propagatora ćwiczeń siłowych i kontynuatora działań Krajewskiego. Wkrótce podobne kluby zaczęto zakładać w Kijowie, Ufie, Woroneżu, Tbilisi i innych miastach Rosji.
Od 1897 roku zaczęto regularnie organizować mistrzostwa Rosji w podnoszeniu ciężarów. Atleci rywalizowali w podnoszeniu sztangi z regulowaną wagą, a także w zapasach, boksie i szermierce. W programach mistrzostw nie uwzględniano jednak ćwiczeń z odważnikami – pełniły one rolę ćwiczeń pomocniczych do rozwijania siły i wytrzymałości. Mimo to, w małych miejscowościach i miastach, gdzie nie funkcjonowały jeszcze kluby podnoszenia ciężarów, odważniki cieszyły się dużą popularnością.
Ten rodzaj ciężaru zyskał także uznanie wśród czołowych atletów tamtych czasów. Unikalne ćwiczenia z odważnikami wykonywał S. Jelisiejew. „Królem odważników” nazywano siłacza z podmoskiewskich terenów, P. Krylowa. Jego niezwykła siła fizyczna i niesamowita wytrzymałość pozwalały mu na wyciśniecie lewą ręką 32 kg odważnika nad głowę 86. Potrafił też żonglować trzema 32 kg odważnikami jednocześnie. Miłośnikami ćwiczeń z kettlebell byli również E. Sandow, G. Lurich i inni znani siłacze początku XX wieku.
Po Wielkiej Rewolucji Październikowej możliwy stał się masowy rozwój sportów siłowych. Już w marcu 1918 roku odbyły się pierwsze mistrzostwa osobiste i drużynowe młodej Republiki Radzieckiej w podnoszeniu ciężarów. W kolejnych latach zawodnicy podnoszenia ciężarów zdobyli wiele znaczących zwycięstw i ustanowili liczne rekordy. W okresie przedwojennym wielu z nich zyskało rozgłos zarówno w kraju, jak i za granicą. Jednakże odważniki nadal pełniły funkcję narzędzia pomocniczego w treningu sztangistów, służąc poprawie wyników oraz doskonaleniu umiejętności sportowych. W tamtych czasach sport kettlebell w jego współczesnym rozumieniu praktycznie nie istniał. Niemniej jednak w kolektywach pracowniczych przedsiębiorstw rolniczych i przemysłowych oraz w jednostkach Armii Czerwonej nadal organizowano konkursy siłaczy, w ramach których wykorzystywano odważniki kulowe. Propagowano dzięki nim siłę i wytrzymałość, przygotowując młodzież do uprawiania podnoszenia ciężarów. Wielu znanych sztangistów tamtego okresu zaczynało swoją karierę sportową właśnie od ćwiczeń z kettlebell.
W 1948 roku, uwzględniając zainteresowanie ćwiczeniami z kettlebell, w Moskwie przeprowadzono ogólnokrajowy konkurs siłaczy. Zawody odbywały się w czterech kategoriach wagowych: do 60 kg, 70 kg, 80 kg i powyżej 80 kg. Uczestnicy wykonywali rwanie jednorącz oraz podrzut dwóch odważników z poziomu klatki piersiowej. Dozwolony był zarówno press, push press jak i jerk. Ponadto zawodnicy rywalizowali w pracy ze sztangą w wyciskaniu i jerku oburącz.
W kategorii wagowej do 60 kg zwyciężył moskwianin Grigorij Konowałow, który wykonał 28 powtórzeń rwania 32 kg odważnikiem i 7 powtórzeń w wyciskaniu dwoma odważnikami. W kategorii do 70 kg triumfował Ivan Sałomacha z Woroszyłowgradu, osiągając wynik 23 powtórzeń w rwaniu i 15 w wyciskaniu. Najsilniejszym zawodnikiem w kategorii do 80 kg został leningradczyk Aleksander Ławrentjew z wynikiem 30 powtórzeń w rwaniu i 13 w wyciskaniu. Natomiast w najcięższej kategorii wagowej (powyżej 80 kg) zwyciężył siłacz z miasta Czkałow, Nikołaj Bolszakow, który wykonał 33 powtórzenia w rwaniu i 19 powtórzeń w wyciskaniu.
Celem tego konkursu było przyciągnięcie młodych, utalentowanych sportowców do podnoszenia ciężarów. Jednakże metoda „od kettlebell do sztangi” nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. W tym czasie podnoszenie ciężarów osiągnęło już duże sukcesy w kraju i za granicą. Osiąganiu coraz to lepszych wyników sprzyjała specjalizacja, dlatego często wybierano podnoszenie ciężarów, które miało już dobrze rozwinięty system treningowy i zawody w ramach Wszechzwiązkowej Klasyfikacji Sportowej. Jako ciężarowiec można było walczyć o tytuł mistrza sportu ZSRR, co szczególnie przyciągało młodych ludzi. Kettlebell sport nie oferował wówczas podobnych możliwości.
W latach 50. ćwiczenia z kettlebell nadal cieszyły się popularnością wśród młodzieży wiejskiej, rybaków oraz żołnierzy Armii Radzieckiej i Marynarki Wojennej. Zawody organizowano w formie konkursów siłaczy, jednak brakowało w nich ustalonych zasad czy norm klasyfikacyjnych. Mimo to zainteresowanie tym prawdziwie ludowym sportem nigdy nie słabło.
Uważa się, że współczesne oblicze kettlebell sport rozwinęło się w latach 60. W Rosyjskiej FSRR (Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka), na Ukrainie, na Litwie, a także w wiejskich kolektywach fizycznej kultury coraz częściej organizowano zawody z wykorzystaniem odważników. Odbywały się one w radosnej atmosferze, z licznym udziałem widzów, a zwycięzcy otrzymywali medale i nagrody. W republikach zaczęto opracowywać regulaminy zawodów i normy klasyfikacyjne, w tym także te wymagane do uzyskania tytułu mistrza sportu. Zaczęto też oficjalny rejestr rekordów. Szczególny wkład w popularyzację kettlebell sport wniosły takie regiony jak obwód lipiecki, obwód woroneski, Kraj Ałtajski, Ukraina oraz Litwa. Opracowano także specjalne normy klasyfikacyjne dla żołnierzy Sił Zbrojnych ZSRR.
W latach 70. tradycją stały się turnieje miłośników kettlebell w wiejskich rejonach Rosyjskiej FSRR, Ukrainy i Litwy. Zawody często poświęcano pamięci znanych w kraju osób. Na przykład w Lipiecku zawodnicy walczyli o nagrodę imienia dwukrotnego Bohatera Związku Radzieckiego, pilota M. Stiepanszczowa, a w Kazaniu – o nagrodę cyrkowego artysty i siłacza I. Żerebcowa. Rywalizowano już w kategoriach wagowych, jednak ich liczba różniła się w zależności od republiki, a jednolite zasady zawodów nadal nie istniały. Choć kettlebell sport został włączony do Wszechzwiązkowej Klasyfikacji Sportowej, wciąż brakowało mu statusu ogólnokrajowego.
Miłośnicy kettlebell pragnęli rozwijać swoje umiejętności, zdobywać tytuły sportowe i w końcu osiągnąć poziom mistrza sportu ZSRR. Pomimo pewnych rozbieżności, liczba zainteresowanych rosła z roku na rok. Na turnieje w Kazaniu, Kłajpedzie, Lipiecku i Odessie przyjeżdżało po 25–30 drużyn z różnych regionów kraju.
Na początku lat 80. znaczący wpływ na rozwój kettlebell sport miały turnieje „Bohaterowie Rosji”. Organizowane z inicjatywy Komitetu Sportowego oraz Federacji Podnoszenia Ciężarów Rosyjskiej FSRR, odbywały się one na terenie całej republiki pod koniec sezonu rolniczego. Zawody prowadzono według uproszczonych zasad, a zwycięzcy otrzymywali złote, srebrne i brązowe żetony, zaś drużyny reprezentujące regiony z największą liczbą uczestników – przechodnie trofea.
Kwestią, która stała się szczególnie paląca, było ogólnokrajowe uznanie ćwiczeń z kettlebell. Jednak potrzebne było jeszcze pięć lat, zanim kettlebell sport został włączony do Wszechzwiązkowej Klasyfikacji Sportowej na lata 1985–1988 jako niezależna dyscyplina sportowa.
Przy Federacji Podnoszenia Ciężarów ZSRR utworzono komisję do spraw kettlebell sport i gimnastyki atletycznej. Dzięki wysiłkom entuzjastów (m.in. B. Wiszniauskasa, W. Woropajewa, W. Poliakowa i W. Rasskazowa) opracowano ogólnounijne przepisy i normy klasyfikacyjne dotyczące zawodów, w tym także te wymagane do uzyskania tytułu „Mistrza sportu ZSRR”.
Rezultatem tej ciężkiej pracy były pierwsze mistrzostwa ZSRR w kettlebell, które odbyły się w Lipiecku w listopadzie 1985 roku. Kettlebell sport zyskał ogólnokrajowy rozgłos.
W historii tej dyscypliny zapisali się pierwsi mistrzowie ZSRR:
- M. Rodionow (60 kg, Lipieck),
- F. Usenko (80 kg, Sumy),
- A. Moszczenikow (90 kg, Perm),
- S. Miszyn (powyżej 90 kg, Kaługa).
Siergiej Miszyn wypchnął wówczas nad głowę dwa 32 kg odważniki 100 razy! Dla porównania, na konkursie siłaczy w 1948 roku Nikołaj Bolszakow wykonał to ćwiczenie jedynie 19 razy. W ciągu tych lat zmieniły się też warunki treningowe. Zawodnicy skupiali się na poprawie wytrzymałości i siły, co uczyniło turnieje widowiskami o wiele bardziej dynamicznymi i efektownymi.
W listopadzie 1986 roku w Kłajpedzie odbyły się drugie mistrzostwa ZSRR w kettlebell sport. Najsilniejszym zawodnikiem w kraju, zdobywając tytuł dwukrotnego mistrza ZSRR w kategorii 80 kg, został F. Usenko, który osiągnął imponujący wynik – dwa 32 kg odważniki wypchnięte 135 razy nad głowę. Jednak mistrzostwa te ujawniły również nowe problemy związane z dalszym rozwojem dyscypliny. Zarówno sportowcy, jak i trenerzy stanęli przed trudnym pytaniem: czy kettlebell sport powinien nadal rozwijać się w obecnym kierunku, czy też należy podejść bardziej drobiazgowo do techniki podstawowych ćwiczeń? Na to pytanie odpowiedź miało dać dopiero przyszłość. Na razie ćwiczenia z kettlebell zyskały uznanie jako ogólnokrajowy sport masowy.
Źródło: Гиревой спорт, Поляков В. А., Воропаев В. И. (1988)